Nhìn một cách tổng thế, sân vườn có vị trí và vai trò cực kì quan trọng trong kiến trúc của không gian. Sân vườn mang đến sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên. Nhưng để phát huy hết ưu điểm của nó, sân vườn cần được thiết kế thông thoáng và ngập tràn ánh sáng.
Sân vườn thoáng đãng khi tiếp nhận được nhiều ánh sáng từ tự nhiên tức là khu vườn được xây theo hướng đón ánh sáng và đón gió, cây cối không xum xuê, rậm rạp và có sư kết hợp khéo léo với hồ nước để tạo nên sự tươi mát, trong lành. Mặc dù ánh sáng nhân tạo cũng góp phần tạo nên sự thông thoáng nhưng nó chỉ mang tính bổ trợ. Để thiết kế sân vườn đẹp, khoa học, đón được ánh sáng từ mặt trời cần lưu ý đến 3 yếu tố: vị trí sân vườn, loại cây và vị trí của cây, các yếu tố kết hợp.
1. Vị trí sân vườn
Trước kia, sân vườn thường được thiết kế chủ yếu ở bên ngoài của ngôi nhà. Có thể ở phía trước, phía sau, hoặc bên cạnh. Sự đầu tư cho thiết kế sân vườn chưa lớn, chủ yếu được làm theo cảm tính và sở thích của chủ nhà. Ngày nay, sân vườn bên ngoài vẫn được rất nhiều những gia đình lựa chọn. Tuy nhiên những thiết kế bắt đầu được quan tâm và chú trọng để tạo ra những công trình "nghệ thuật sân vườn" đặc sắc và ấn tượng. Trong những khu biệt thự có diện tích rộng, hoặc vùng ngoại ô, sân vườn bên ngoài sẽ có nhiều " đất diễn" cho những nhà thiết kế tài ba. Ngày nay, khi diện tích đất ở ngày một thu hẹp lại, ý tưởng thiết kế sân vườn bên trong cũng được rất nhiều người lựa chọn, nhất là những ngôi nhà trong phố có diện tích hẹp.
Thiết kế sân vườn ngoài trời có rất nhiều mặt tích cực đó là nhận được toàn bộ lượng ánh sáng, gió... của tự nhiên, cây cối cũng dễ sinh sôi và phát triển trong điều kiện ánh sáng và nhiệt độ thích hợp. Sân vườn nên làm hướng đón nắng sớm và hơi khuất nắng chiều, tốt nhất là hướng nam hoặc hướng bắc, ở 2 hướng này, các luồng khí tốt sẽ ra - vào cân bằng, cây cối sẽ sinh trưởng tốt, ngoài ra còn chắn được khuất gió, giảm nguy cơ hỏa hoạn lây lan. Sân vườn ngoài trời cũng có thể thiết kế ngoài ban công để tiết kiệm diện tích cho không gian.
Thiết kế sân vườn bên trong thường áp dụng trong những ngôi nhà có diện tích bên trong lớn, diện tích bên ngoài hẹp. Hiện nay, rất nhiều người lựa chọn làm vườn trong nhà kết hợp giếng trời để có ánh sáng chan hòa, màu xanh thiên nhiên. Khi làm vườn trong nhà, lưu ý rằng không nên đặt vườn trong tâm của nhà hình trụ, tốt nhất là đặt vườn ở lối thông gần nhất với bên ngoài.
Theo sách phong thủy, nếu đặt vườn trong khu vực 4 bức tường xây kín, sẽ tác động xấu đến “thổ khí” trong nhà, phần đất ở bên ngoài và trong nhà hoàn toàn khác nhau dễ gây ra điềm hung cho sức khỏe và ảnh hưởng tài lộc của gia chủ.
Để vườn trong nhà có nhiều ánh sáng, các nhà thiết kế sân vườn khuyến khích khách hàng sử dụng kính hoặc lưới chắn trên giếng trời.
2. Loại cây và vị trí của cây
Mỗi nhóm cây phù hợp với từng đặc tính sinh trưởng khác nhau. Nước ta có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng âm và mưa nhiều. Việc trồng một số loài hoa chỉ phát huy được vẻ đẹp trong một thời gian nhất định. Vì vậy việc trồng những cây xanh sẽ là lựa chọn tối ưu cho một sân vườn đẹp, thoáng đãng.
Nếu là cây tán dày, nên tỉa theo dạng bầu tròn, hình nấm, chiều cao cây chỉ khoảng 1m trở xuống. Còn những cây tán thưa và trồng để lấy bóng mát thì chiều cao khoảng 3m, vì cây tán thưa mới đảm bảo khe hắt sáng và chắn bớt những tia độc hại, cây tán dày nếu trồng quá cao gây ra sự ẩm thấm cho không gian phía dưới, hơn nữa cây phía dưới sẽ không có đủ ánh sáng để phát triển.
Có thể trồng thêm hoa để khu vườn rực rỡ hơn, tốt nhất là trồng hoa theo mùa, những nơi nhiều nắng nên trồng hoa cúc họa mi, mười giờ; trồng hoa hồng ở những nơi ít nắng. Mùa mưa thì nên trồng hải đường, hoặc những loài hoa thân vững, cánh hoa dày, cứng. Nếu vườn hướng ra Tây Bắc thì bạn cần trồng cây chịu nắng và làm dàn để ngăn bức xạ. Còn nếu vườn nhà nhằm hướng bắc hoặc tây bắc, hãy trồng hoa, cây lá có màu sáng để phản quang cho vườn sáng hơn, hoặc trồng cây thân chắc, lá dày để ngăn gió lạnh.
Để lấy bóng mát, bạn có thể trồng liễu, sa kê, ngọc lan nhưng tuyệt đối không trồng cây to rễ cổ thụ chắn trước cửa, đối diện với cổng và sát tường, điều đó sẽ gây hại cho gia đình. Dọc các lối đi, trồng cỏ hoặc các loại cây kiểng như vạn tuế, trường sinh, kim quít, bách tán, thiên tuế là phương án thiết kế sân vườn phù hợp, vườn sẽ có màu xanh tươi tắn mà không lo thiếu sáng. Các loại cây kiểng trồng trong chậu cũng rất thuận tiện cho việc di chuyển, sắp xếp lại.
Ngoài ra, để tạo điều kiện cho hoa sinh trưởng và có nơi thư giãn ngoài vườn, thiết kế một dàn dây leo là 1 ý tưởng không tồi. Tuy nhiên, dây leo cũng là một trong những loài tiềm ẩn nguy hiểm, nhiều loài rắn cư ngụ được trên đó, do đó bạn nên trồng những dây leo có xác dụng trừ tà, xua đuổi động vật nguy hiểm như dây thiên lý tỏi, mùi hương của nó thơm, không nồng gắt nhưng lại phòng rắn rất hữu hiệu.
Đối với vườn trong nhà, cây dừa cảnh, cây lưỡi cọp và cây kim ngân là 3 loài có khả năng lọc không khí rất cao, khác với các loài khác, chúng giải phóng nhiều khí ô-xy vào ban đêm có lợi cho sức khỏe và giấc ngủ. Năng suất làm việc của nó không thua gì các loại máy lọc khí.
3. Các yếu tố kết hợp khác
Hồ nước hoặc đài phun nước
Sân vườn có diện tích rộng rất thích hợp cho việc thiết kế những hồ nước, hồ cá Koi hoặc đài phun nước. Mặt nước trong xanh vừa giúp điều hòa không khí, mang đến bạn cảm giác thư giãn, bình yên, và cảm nhận sự sinh động của thiên nhiên thông qua hình ảnh những chú cá Koi uốn lượn.
Hàng rào, tường
Ở những thành phố lớn, có rất ít nhà sân vườn làm hàng rào gỗ, chủ yếu là xây tường theo cách truyền thống. Hầu như khoảng không gian này không được tận dụng. Lời khuyên cho bạn là, nếu không thích làm hàng cây cảnh trong chậu song song với tường rào, bạn có thể trồng cây leo, sả, gừng.
Hàng rào gỗ sơn màu sáng sẽ làm tăng độ sáng của vườn, ngược lại nếu vườn dư sáng và nóng nhiều vào mùa hè bạn nên xây tường có lõi bằng đá.
Trên đây là những kinh nghiệm được chia sẻ để giúp bạn thiết kế sân vườn thoáng đãng và nhiều ánh sáng, hy vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều ý tưởng để thiết kế những sân vườn đẹp, ấn tượng và thoáng đãng.
